Titre
Tragiek en triomf van het geweten / Het boek der ketters
Auteur
Nigg, Dr. Walter
Langue
néerlandais
Éditeur
Ploegsma, Amsterdam, 1950
Prix
€ 5,00(Excl. toute livraison)
Détails
Gebonden, 464 bladzijden. Ex-libris en handtekeningen voorin, enkele vlekjes op de snede
Plus d'informations
Wat maakt de ketter tot ketter? Is het zijn ongehoorzaamheid jegens de Kerk; zijn eigenzinnig verzet tegen de Bijbelse waarheid; zijn gluiperige verleidingskunst, waarmee hij andere mensen in het verderf lokt? De ketter is niet onder een formule te vangen en wie dat toch probeert, doet zijn gecompliceerde geestesgesteldheid geweld aan. Men kan het type „ketter" noch naar inhoud, noch naar wezen tot een grootste gemene deler herleiden. Hij is niet het goddeloze monster, als hetwelk hij zo lang werd gedoodverfd, doch hij heeft met de profeet en de heilige al dadelijk dit gemeen, dat hij als religieus levend mens alles voor zijn geloof offert en vervuld is van een bepaalde Christelijke dynamiek. Met al zijn christelijke beslistheid treedt de ketter de ernst op ernstige wijze tegemoet; hij hinkt niet op twee gedachten en evnmin onttrekt hij zich aan een keuze.
Ge kunt deze woorden vinden in het prachtige standaardwerk „Tragiek en triomf van het geweten", dat onlangs is verschenen bij de Uitgeverij Ploegsma te Amsterdam en dat is geschreven door prof. dr. Walter Nigg, hoogleraar aan de universiteit te Zürich, bekend als de auteur van „Grote Heiligen", een werk dat enige jaren geleden zo gunstig is ontvangen. De zo rake karakterizering van deze voortreffelijke geleerde roept direct een problematiek wakker. De ketter is van een tragische „eeuwige actualiteit". En het schijnt alsof bij de huidige wereldwoelingen het leger van deze opstandigen uit de eeuwen, waarin zij zijn voor gegaan, hoe langer hoe duidelijker zijn stem door de wereld laat klinken om een somber, waarschuwend teken te geven. De karakteristiek van prof. dr. Nigg wint slechts aan diepte wanneer men, voor het begrijpen van de ketter, niet slechts theologische argumenten in het vuur zet, doch ook politieke, wijsgerige, historische. Prof. Nigg zegt zo duidelijk, dat men feitelijk ook al kan spreken van een „Marxistische kerk", waarin het politieke dogma met dezelfde fanatieke hartstocht wordt verkondigd en waarin het „anathema sit" („die zij vervloekt", de woorden geuit bij de concilies') even vijandig kil klinkt als het door de eeuwen heeft geklonken. Gelukkig dat de ketter niet dood is, zucht ge, als ge de laatste bladzijde hebt gelezen van deze uitmuntend geboekstaafde schildering van gruwelijk zwart en teer wit, maar waarin ook het grijs, het grauwe niet ontbreekt. Het is de verdienste van elke grote geleerde, dat hij afstand neemt van zijn eigen principe en zich buigt voor een strikte objectiviteit, die de kracht van het goede wetenschappelijk onderzoek is. Wie het probleem van de „ketterij" in 'n algemene vorm wil nemen, zal echter moeilijk bepaalde wrevel-stemmingen kunnen onderdrukken. Die wrevel geldt niet t.a.v. deze Zwitserse professor, die de feiten niet door een beslagen bril zag; zij gelden de feiten, zoals ze nog liggen. Wat ervan te zeggen als men de inquisitie nog heden ter dage met een koppige subjectiviteit degradeert tot een doodgewoon „onderzoek", aan 'n soort van groene tafel. Spanje zal in dit opzicht aan de horizon der historie altijd een donkere viel blijven. „Christelijk beschouwd is de Inquisitie niet veel anders dan een totale zonsverduistering — Nigg op bladz. 314 —; de donkerste verduistering der waarheid, die ooit in de geschiedenis der Christenheid heeft plaats gevonden. Het is alsof zon en maan hun glans verloren en een zwarte nacht zich over de aarde uitbreidde". Prof. Nigg bespreekt de zeldzame vraag, waarom ze zo goed gebloeid heeft in de Christelijke Middeleeuwen. Het was erg, heel erg! Men behoeft standaardwerken van Boehmer, Gütersloh, De Castro en onder de Nederlandse schrijvers mr. van Lennep er maar op na te slaan om te weten hoe satanisch gruwelijk is opgetreden tegen de „ketters", tegen het bestrijden waarvan men zich verdedigde door te spreken van een „vurige liefdedaad". De Documentos Inéditos (onuitgegeven documenten inzake Spanje's geschiedenis) liggen voor een deel in de stoffige archieven van Simancas en andere plaatsen te wachten op „onthullingen", zo er al niet genoeg zijn. Met de heksenvervolgingen is het niet anders gesteld geweest. Ook Nigg wijdt een hoofdstuk aan deze processen, uitingen van verdrongen sexuele pathologie. Dat de Grieks Orthodoxe kerk uitzonderingen heeft gemaakt op de „barbaarse regelen" der Westerse kerk, is een welgemeend saluut waard. Haar Johanneïsche geest immers heeft zich altijd verzet tegen de dogma-verheerlijking en de innerlijke beleving van de geloofsinhoud naar voren gebracht. Prof. Nigg beschrijft dit op wel klare wijze als hij de „ketter" Tolstoi bespreekt — de man van de Bergrede — wiens opvatting wel moest botsen met een kerk, die echter teveel „jenseits" gericht was en geen aanklacht liet horen tegen het fatale feodale stelsel dat Rusland beheerste. Nigg's grote verdienste ligt o.i. hierin, dat hij in zijn werk zich niet bepaald heeft tot enkele grote figuren, tot het beschrijven van grote gebeurtenissen als de Inquisitie, van alleen de vooraanstaande „rebellen". In zijn grote wandeling door de kerkhistorie „neemt" hij zowel Simon Magnus, Origenes, De Katharen, de Waldenzen, als Luther, Servet, Frank, Bruno, Pascal, Lessing, Castellio. Kerkgeschiedenis dus die men in uitgebreide zin ook kan vinden in Lindebooms handboek of Berkhof, of Heussi? Geenszins. Men zou ze „uitvoerige aantekeningen" kunnen noemen, maar zeer helder en boeiend en hier en daar zelfs met een zwier geschreven. En het doet zo prettig aan, dat deze auteur zijn respectabele feiten-arsenaal zo overzichtelijk heeft gerangschikt. Wat de ketterfilosofie van een Giordano Bruno is, kan men in verschillende werken te weten komen, maar Nigg heeft uit bronnen gepuurd, waardoor over deze „Christelijke heiden" een anrer licht glijdt dan schrijvers doorgaans op hem werpen. Nigg bespeurt een verwantschap tussen de ketter en de heilige. Beiden zoeken op hun eigen, vaak felle wijze God. Maar de heilige buigt zich deemoedig voor de Kerk; de ketter komt in opstand. De stelling op zich zelf moge aanvechtbaar zijn, Nigg poneert haar op aanvaardbare wijze. Walter Nigg's critische keest proeft men o.a. sterk bij Pascal, wien hij terecht 't verwijt maakt, dat hij in zijn oordeel t.o.v. de Jesuïten veel te eenzijdig is en weinig begrip heeft voor hun grote ernst. Men kan critiek hebben op zijn visie dat M. Luther „een der geweldigste revolutionnairen was, maar ook een aarts-conservatief mens, bang voor oproer", maar bij alle verschil in opvatting blijft toch de bewondering voor deze milde Zwitserse geest, met zijn grote bezonkenheid, zijn rustige betoogtrant, zijn zin voor het critische. In zijn zeer belangwekkend, maar ook moeilijk slot betoogt Walter Nigg, dat de „ketter" weer thuis zal komen. De Odysseus wil de thuishaven bereiken. Europa's lotsbestemming ligt in het Evangelie. Het Avondland heeft helaas het Christendom zijn congé gegeven. Jezus' beeld is verminkt. Religies worden niet door mensen gemaakt; zij komen „van boven", zegt prof. Nigg. Het Avondland ontving zijn Christendom en — velde vonnis. Maar Nigg
is niet pessimistisch. Als de ketter „thuis" zal komen, dan worden Jezus' woorden uit de gelijkenis van de Verloren Zoon vervuld: „En zij begonnen vrolijk te zijn". Zover is het nog lang niet. Daarom is 't nodig, dat een generatie als de onze, voor de verdieping van het beginsel kennis neemt van de grote „opstand der ketters"; de strijders die niet hebben berust in hun geestelijk gevang en de — volgens de wereld — tragische moed hadden te vechten tegen muren van vooroordeel en haat. Wat zullen we feitelijk nog toevoegen aan hetgeen is geschreven om dit boek aan te bevelen. Wie een boek koopt zoals dit, waarvan de inhoud boven een bepaalde tijd uitsteekt, zal het telkens nemen; het spreekt in elke tijd waarin de strijd om de Waarheid onvermoeid voortduurt. Nog een prozaïsche opmerking: de bibliografie aan het einde is leerrijk. Uiteraard is het te betreuren — maar begrijpelijk — dat bijna geen enkel Nederlands werk wordt genoemd. Te weinig vertaald? Wij denken o.a. aan dr. H. J. Mispelblom Beyer's uitstekende dissertatie „Fanatisme en tolerantie".
Ge kunt deze woorden vinden in het prachtige standaardwerk „Tragiek en triomf van het geweten", dat onlangs is verschenen bij de Uitgeverij Ploegsma te Amsterdam en dat is geschreven door prof. dr. Walter Nigg, hoogleraar aan de universiteit te Zürich, bekend als de auteur van „Grote Heiligen", een werk dat enige jaren geleden zo gunstig is ontvangen. De zo rake karakterizering van deze voortreffelijke geleerde roept direct een problematiek wakker. De ketter is van een tragische „eeuwige actualiteit". En het schijnt alsof bij de huidige wereldwoelingen het leger van deze opstandigen uit de eeuwen, waarin zij zijn voor gegaan, hoe langer hoe duidelijker zijn stem door de wereld laat klinken om een somber, waarschuwend teken te geven. De karakteristiek van prof. dr. Nigg wint slechts aan diepte wanneer men, voor het begrijpen van de ketter, niet slechts theologische argumenten in het vuur zet, doch ook politieke, wijsgerige, historische. Prof. Nigg zegt zo duidelijk, dat men feitelijk ook al kan spreken van een „Marxistische kerk", waarin het politieke dogma met dezelfde fanatieke hartstocht wordt verkondigd en waarin het „anathema sit" („die zij vervloekt", de woorden geuit bij de concilies') even vijandig kil klinkt als het door de eeuwen heeft geklonken. Gelukkig dat de ketter niet dood is, zucht ge, als ge de laatste bladzijde hebt gelezen van deze uitmuntend geboekstaafde schildering van gruwelijk zwart en teer wit, maar waarin ook het grijs, het grauwe niet ontbreekt. Het is de verdienste van elke grote geleerde, dat hij afstand neemt van zijn eigen principe en zich buigt voor een strikte objectiviteit, die de kracht van het goede wetenschappelijk onderzoek is. Wie het probleem van de „ketterij" in 'n algemene vorm wil nemen, zal echter moeilijk bepaalde wrevel-stemmingen kunnen onderdrukken. Die wrevel geldt niet t.a.v. deze Zwitserse professor, die de feiten niet door een beslagen bril zag; zij gelden de feiten, zoals ze nog liggen. Wat ervan te zeggen als men de inquisitie nog heden ter dage met een koppige subjectiviteit degradeert tot een doodgewoon „onderzoek", aan 'n soort van groene tafel. Spanje zal in dit opzicht aan de horizon der historie altijd een donkere viel blijven. „Christelijk beschouwd is de Inquisitie niet veel anders dan een totale zonsverduistering — Nigg op bladz. 314 —; de donkerste verduistering der waarheid, die ooit in de geschiedenis der Christenheid heeft plaats gevonden. Het is alsof zon en maan hun glans verloren en een zwarte nacht zich over de aarde uitbreidde". Prof. Nigg bespreekt de zeldzame vraag, waarom ze zo goed gebloeid heeft in de Christelijke Middeleeuwen. Het was erg, heel erg! Men behoeft standaardwerken van Boehmer, Gütersloh, De Castro en onder de Nederlandse schrijvers mr. van Lennep er maar op na te slaan om te weten hoe satanisch gruwelijk is opgetreden tegen de „ketters", tegen het bestrijden waarvan men zich verdedigde door te spreken van een „vurige liefdedaad". De Documentos Inéditos (onuitgegeven documenten inzake Spanje's geschiedenis) liggen voor een deel in de stoffige archieven van Simancas en andere plaatsen te wachten op „onthullingen", zo er al niet genoeg zijn. Met de heksenvervolgingen is het niet anders gesteld geweest. Ook Nigg wijdt een hoofdstuk aan deze processen, uitingen van verdrongen sexuele pathologie. Dat de Grieks Orthodoxe kerk uitzonderingen heeft gemaakt op de „barbaarse regelen" der Westerse kerk, is een welgemeend saluut waard. Haar Johanneïsche geest immers heeft zich altijd verzet tegen de dogma-verheerlijking en de innerlijke beleving van de geloofsinhoud naar voren gebracht. Prof. Nigg beschrijft dit op wel klare wijze als hij de „ketter" Tolstoi bespreekt — de man van de Bergrede — wiens opvatting wel moest botsen met een kerk, die echter teveel „jenseits" gericht was en geen aanklacht liet horen tegen het fatale feodale stelsel dat Rusland beheerste. Nigg's grote verdienste ligt o.i. hierin, dat hij in zijn werk zich niet bepaald heeft tot enkele grote figuren, tot het beschrijven van grote gebeurtenissen als de Inquisitie, van alleen de vooraanstaande „rebellen". In zijn grote wandeling door de kerkhistorie „neemt" hij zowel Simon Magnus, Origenes, De Katharen, de Waldenzen, als Luther, Servet, Frank, Bruno, Pascal, Lessing, Castellio. Kerkgeschiedenis dus die men in uitgebreide zin ook kan vinden in Lindebooms handboek of Berkhof, of Heussi? Geenszins. Men zou ze „uitvoerige aantekeningen" kunnen noemen, maar zeer helder en boeiend en hier en daar zelfs met een zwier geschreven. En het doet zo prettig aan, dat deze auteur zijn respectabele feiten-arsenaal zo overzichtelijk heeft gerangschikt. Wat de ketterfilosofie van een Giordano Bruno is, kan men in verschillende werken te weten komen, maar Nigg heeft uit bronnen gepuurd, waardoor over deze „Christelijke heiden" een anrer licht glijdt dan schrijvers doorgaans op hem werpen. Nigg bespeurt een verwantschap tussen de ketter en de heilige. Beiden zoeken op hun eigen, vaak felle wijze God. Maar de heilige buigt zich deemoedig voor de Kerk; de ketter komt in opstand. De stelling op zich zelf moge aanvechtbaar zijn, Nigg poneert haar op aanvaardbare wijze. Walter Nigg's critische keest proeft men o.a. sterk bij Pascal, wien hij terecht 't verwijt maakt, dat hij in zijn oordeel t.o.v. de Jesuïten veel te eenzijdig is en weinig begrip heeft voor hun grote ernst. Men kan critiek hebben op zijn visie dat M. Luther „een der geweldigste revolutionnairen was, maar ook een aarts-conservatief mens, bang voor oproer", maar bij alle verschil in opvatting blijft toch de bewondering voor deze milde Zwitserse geest, met zijn grote bezonkenheid, zijn rustige betoogtrant, zijn zin voor het critische. In zijn zeer belangwekkend, maar ook moeilijk slot betoogt Walter Nigg, dat de „ketter" weer thuis zal komen. De Odysseus wil de thuishaven bereiken. Europa's lotsbestemming ligt in het Evangelie. Het Avondland heeft helaas het Christendom zijn congé gegeven. Jezus' beeld is verminkt. Religies worden niet door mensen gemaakt; zij komen „van boven", zegt prof. Nigg. Het Avondland ontving zijn Christendom en — velde vonnis. Maar Nigg
is niet pessimistisch. Als de ketter „thuis" zal komen, dan worden Jezus' woorden uit de gelijkenis van de Verloren Zoon vervuld: „En zij begonnen vrolijk te zijn". Zover is het nog lang niet. Daarom is 't nodig, dat een generatie als de onze, voor de verdieping van het beginsel kennis neemt van de grote „opstand der ketters"; de strijders die niet hebben berust in hun geestelijk gevang en de — volgens de wereld — tragische moed hadden te vechten tegen muren van vooroordeel en haat. Wat zullen we feitelijk nog toevoegen aan hetgeen is geschreven om dit boek aan te bevelen. Wie een boek koopt zoals dit, waarvan de inhoud boven een bepaalde tijd uitsteekt, zal het telkens nemen; het spreekt in elke tijd waarin de strijd om de Waarheid onvermoeid voortduurt. Nog een prozaïsche opmerking: de bibliografie aan het einde is leerrijk. Uiteraard is het te betreuren — maar begrijpelijk — dat bijna geen enkel Nederlands werk wordt genoemd. Te weinig vertaald? Wij denken o.a. aan dr. H. J. Mispelblom Beyer's uitstekende dissertatie „Fanatisme en tolerantie".
Images
Leesluis
Nuis 
Verzending van boeken vindt plaats na ontvangst van de betaling. Ophalen is mogelijk na afspraak.
Wij reageren altijd binnen 24 uur na uw bestelling. Heeft u binnen deze tijd geen reactie ontvangen, dan is onze mail waarschijnlijk in de spambox terecht gekomen.
We verzenden via DPD. De tarieven voor thuisbezorging bedragen € 4,15 voor brievenbuspost, € 6,00 voor pakketten tot 1 kg en € 6,25 voor pakketten van 1 kg tot 10 kg. Voor pakketten is het mogelijk om deze af te halen bij een DPD parcelshop (bij pakketten tot 1 kg bedragen de verzendkosten dan € 5,00 en bij pakketten van meer dan 1 kg bedragen de verzendkosten dan € 5,25). Boeken worden standaard naar het huisadres gezonden, wilt u liever afhalen bij een parcelshop, dan dit graag bij de bestelling aangeven. Meerdere boeken ineens kopen scheelt verzendkosten.
De verzendkosten naar België bedragen € 7,00 thuisbezorgd.
Verzendkosten naar andere landen zijn op aanvraag.
Retourneren is mogelijk binnen 14 dagen. Retourkosten zijn voor eigen rekening.
- Tous les livres sont en état complet et normal, sauf indication contraire. De petites imperfections comme une page collée ou un nom sur la feuille ne sont pas toujours mentionnés
- Vous gérez directement cette commande avec Leesluis
- Après votre commande vous et Leesluis recevrez une confirmation par e-mail. Dans l'e-mail que vous pouvez trouver, vous pouvez trouver le nom et l'adresse de Leesluis
- L'acheteur paie les frais de livraison, sauf accord contraire
- Leesluis peut demander un prépaiement
- Boekwinkeltjes.nl essaie de rapprocher les acheteurs et les vendeurs. Boekwinkeltjes.nl n'est jamais impliqué dans un accord entre l'acheteur et le vendeur. Si vous avez un différend avec un ou plusieurs utilisateurs, vous devez le réparer vous-même. Vous indemnisez Boekwinkeltjes.nl de toute réclamation.